Podatek od nieruchomości za 2017 r. w ewidencji księgowej

Podatek od nieruchomości jest jednym z podatków lokalnych, którego zasady ustalania i uiszczania określono w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 716 ze zm.). W myśl tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają: grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Obowiązkowi temu nie podlegają natomiast m.in. użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Na temat podatku od nieruchomości w 2017 r. można przeczytać w dodatku nr 33 do BI nr 34 z 2016 r.

W świetle art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,

2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,

3) użytkownikami wieczystymi gruntów,

4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,

b) jest bez tytułu prawnego.

Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach.

Zasady i częstotliwość opłacania podatku od nieruchomości zależą w głównej mierze od formy prawnej podatnika zobowiązanego do regulowania tego podatku. Inne zasady obowiązują bowiem przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, a inne - spółki posiadające osobowość prawną oraz jednostki i spółki, które takiej osobowości nie mają.

Obowiązek podatkowy powstaje generalnie od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające jego powstanie (art. 6 ust. 1 ww. ustawy). Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, to obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Uwaga: Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, to podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek.

Podatnicy podatku od nieruchomości są obowiązani składać organowi podatkowemu, właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru:

• w przypadku osób fizycznych - informacje o nieruchomościach i obiektach budowlanych, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego lub od dnia zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania,
   
• w przypadku osób prawnych, jednostek organizacyjnych i spółek nieposiadających osobowości prawnej - deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, w terminie do dnia 31 stycznia, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.

Uwaga: Obowiązek składania informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości dotyczy również podatników korzystających ze zwolnień na mocy przepisów o podatkach i opłatach lokalnych (zarówno ustawowych, jak i wprowadzonych uchwałą rady gminy).

W gminach, w których rada gminy w drodze uchwały określi warunki i tryb składania informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych oraz deklaracji na podatek od nieruchomości, za pomocą środków komunikacji elektronicznej możliwe jest składanie powyższych dokumentów przez internet (por. art. 6 ust. 14-15 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego (art. 6 ust. 7 ww. ustawy). Natomiast osoby prawne, jednostki organizacyjne i spółki niemające osobowości prawnej wpłacają podatek od nieruchomości, bez wezwania, na rachunek właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do dnia 15. każdego miesiąca, a za styczeń do dnia 31 stycznia.

W przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 100 zł, podatek jest płatny jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty (art. 6 ust. 11a ww. ustawy).

Co istotne, kwota niezapłaconego podatku od nieruchomości ujęta w księgach rachunkowych może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Tak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 października 2016 r., nr 2461-IBPB-1-3.4510.827.2016.1.KB.

W księgach rachunkowych podatek od nieruchomości ujmuje się generalnie w ciężar kosztów działalności operacyjnej, a drugostronnie jako zobowiązanie wobec budżetu, następującym zapisem:

Jeżeli w ocenie jednostki podatek od nieruchomości znacząco wpłynie na wynik finansowy bieżącego okresu sprawozdawczego (miesiąca), to wskazane jest rozliczać go poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów (konto 64-0), odpisując w koszty - stosownie do upływu czasu - część dotyczącą danego okresu sprawozdawczego (miesiąca), tj. 1/12 kwoty tego podatku. W takim przypadku ujęcie w księgach rachunkowych podatku od nieruchomości za 2017 r. może przebiegać zapisem:

W przeciwnym wypadku, tzn. jeśli koszt tego podatku nie wpłynie istotnie na wynik finansowy bieżącego okresu (miesiąca), jednostka może zaksięgować jego wartość w koszty jednorazowo w pierwszym miesiącu roku (za cały rok).

Wpłatę raty podatku od nieruchomości, niezależnie od sposobu jego ujęcia w księgach rachunkowych, ewidencjonuje się zapisem:

Przykład

Podatek od nieruchomości rozliczany poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

I. Założenia:

1. W styczniu 2017 r. spółka z o.o. złożyła deklarację na podatek od nieruchomości, którego roczna kwota wynosi: 19.440 zł. Ratę podatku za styczeń 2017 r. w wysokości: 1.620 zł (tj. 19.440 zł : 12 m-cy) opłacono przelewem na rachunek organu podatkowego.
    
2. Zgodnie z polityką rachunkowości jednostki, ewidencja kosztów prowadzona jest na kontach zespołu 4 i 5, a podatek od nieruchomości rozliczany jest za pośrednictwem konta 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Kwotę podatku od nieruchomości płatnego w miesięcznych ratach można - naszym zdaniem - także zaliczać do kosztów sukcesywnie co miesiąc, bez pośrednictwa konta 64-0 (zapisem: Wn konto 40-3 lub 55, Ma konto 22).

Przykład

Podatek od nieruchomości księgowany w koszty jednorazowo w pierwszym miesiącu roku

I. Założenia:

1. W styczniu 2017 r. spółka z o.o. złożyła deklarację na podatek od nieruchomości, którego roczna kwota wynosi: 10.800 zł. Ratę podatku za styczeń 2017 r. w wysokości: 900 zł (tj. 10.800 zł : 12 m-cy) opłacono przelewem na rachunek organu podatkowego.
    
2. Zgodnie z polityką rachunkowości, jednostka rozlicza koszty na kontach zespołu 4. Z uwagi na fakt, iż kwota podatku od nieruchomości za 2017 r. nie jest w ocenie jednostki istotna, podatek ten zaliczyła w koszty jednorazowo w styczniu.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: